· Eski Romalılarda "Harpastum" adı verilen oyunun günümüz modern futbolun doğmasını sağladığını
FUTBOL TERİMLERİ
ATAK : Gol atmak amacıyla, oyun kuralları dahilinde yapılan her türlü faaliyet.
AUT : Topun, hücum oyuncuları tarafından korner çizgileri veya kale üstünden dışarı vurulmasıdır. Top ceza alanı içinden kaleci veya savunma oyuncuları tarafından ayakla aut vuruşu yapılarak oyuna sokulur.
DEFANS : Karşı takımın gol atmasını engellemek amacıyla, oyun kuralları dahilinde yapılan her türlü faaliyet.
DRİBLİNG (Top Sürme) : Ayakiçi veya ayakdışıyla küçük kısa vuruşlarla topu sürmek.
ELLE OYNAMA (Hendbol) : Topun kasıtlı olarak, yön değiştirmesine veya avantaj kazanmak amacıyla elle oynanmasıdır. Top diğer takım oyuncuları tarafından serbest vuruşla oyuna sokulur.
FAUL : Rakip oyuncuya kurallardışı hareket ederek müdahale etmek.
FRİKİK : Faule maruz kalan takım lehine serbest vuruşla oyuna başlama hakkıdır. Faul yapan takım oyuncuları atış sırasında toptan 9.15 metre uzakta olmalıdır.
GOL : Topun tamamının kale çizgisinden içeri girmesidir.
KORNER : Topun en son defans oyuncuları veya kaleci tarafından kale yan çizgilerinden çıkması sonucu, atak yapan takım oyuncuları tarafından topun korner atma alanından ayakla oyuna sokulması.
PAS : Kaleci (ceza alanı içi hariç) ve oyuncuların el ve kolları dışında kalan vücudunun herhangi bir yeriyle topu takım arkadaşına atması.
PENALTI : Savunma oyuncuları veya kalaecinin ceza alanı içinde kuraldışı hareket etmeleri veya atak yapan oyuncuya faullu hareket etmeleri sonucu verilen direk ceza atışı.
TAÇ ATIŞI : Topun yan saha çizgilerinden çıkması sonucu, karşı takım oyuncusunun ellerini kullanarak topu oyuna sokması. Top iki elle tutulup, baş arkası ve üstünden, ayaklar yerden kesilmeden atış yapılır.
VOLE : Topun yere değmeden önce havada vurulması.
FUTBOL TEMEL BECERİLERİ
AYAK ÜSTÜ VURUŞ
Ayaküstü vuruş; alçak seviyede genellikle gol vuruşları için ayağın üstüyle topun merkez sayılan bölgesine yapılan sert vuruş tarzıdır. Ayaküstü vuruşun en önemli özelliği, ayağın en sert bölgesiyle, sert, alçak ve düzgün doğrusal açıyla hedefe atılabilmektir.
Bunu yapabilmek için, ayaküstüyle topun merkezi denilen yere vurulması gerekir. Eğer topun merkez denilen orta bölgesinden aşağı vurulursa, top yükseklik kazanır. Eğer topun sağ veya sol tarafına vurulursa, top falsolu şekilde yön değiştirir.
Destek ayağınızı topun yanına (15 cm kadar) ve ayakucu topu vuracağınız yöne doğru dönük larmalı. Destek ayağı topun ne çok arkasında ne de çok önünde olmamalıdır. Eğer bu hata apılıyorsa, isabetli ve güçlü vuruş yapmanız mümkün olmaz.
Vuruş sırasında, topun fazla yükseklik kazanmaması için, vücut top üstüne doğru ve biraz ne eğik olmalı. Baş topun önüne doğru bakmalı ve vuruş ayağı dizi, vuruş esnasında topun üzerinde olmalı. Vuruş ayağı kalçadan yumuşak bir salınım hareketi yaparak, vuruş sırasında, diz ve bilekler mümkün olduğunca sabit olmalı, top ayaküstüyle topun ortasına vurmalı.
Vuruştan sonra, ayak topun gidiş yönüne doğru hareketine devam etmelidir. Vuruş sırasında kolların ritmik olarak açılması, vücut ve vuruş dengenizi korumanıza yardımcı olur.
VURUŞ ÇEŞİTLERİ
AYAKİÇİ ÜST VURUŞ
Bu vuruş, uzun mesafeli paslaşmalarda, korner atışlarında veya serbest atışlarda kullanılır. Topa, çapraz veya yay şeklinde gelinerek vurulur. Destek ayağı topun yanında veya yan arkasında durur. Vücudun belden yukarısı hafifiçe topun üzerine eğik durumdadır. Topa ayağın üst-iç tarafı ile vurulur. Hareket kalça ve dizin ritmik birlikte hareketi ile yapılır. Topa vurduktan sonra, vurma ayağı topu gidiş yönüne doğru hareketine devam etmelidir.
AYAKDIŞI ÜST VURUŞ
Bu vuruş, uzun mesafeli paslaşmalarda veya serbest atışlarda tercih edilir. Topa vuruş koşusu, şut yönüne göre çaprazdır. Ayak gergin, mümkün olduğunca sabit, ayakbileği içe doğru dönük ve sabit olmalıdır. Vücudun belden üstü, destek bacağının üstüne eğik vaziyettedir. Topun ayakla temas yeri, vuruş ayağı üstünün dış tarafıdır.
VOLE VURUŞU
Topun havada yere değmeden ayaküstü ile kaleye vurulmasıdır. Bu vuruş sırasında kalça döndürülür, vücut ağırlığı destek ayağı üzerindedir. Yanlardan kalça seviyesinde gelen toplara vole vuruşu yapılabilir.
RÖVAŞATA VURUŞU
İki ayağında yerden kesilerek makaslama hareketi ile topun ayaküstüyle başüstünden aşırtılarak vurulmasıdır. Rövaşata sırasında vücut geriye doğru alınırken, makaslama yapılır ve topa vurulur ve eller yere temas ederek, yumuşak bir düşüşle hareket bitirilir.
ŞUT
Şut futbolda en önemli becerilerden biridir. Çünkü, kazanmak için gol, gol atmak için de şut atmalısınız. İsabetli şut atmak, her zaman sonuca ulaşma şansınızı arttıracaktır. Amacınıza en kolay ulaşma yerleri, korner atışları ve kalecinin beklemediği yerlerden isabetli ve sert şutlar atmaktır.
Sert şut atmak, isabetlilik kadar önemlidir. İsabetli atarsınız ama sert atamadığınız şutları kaleci kolaylıkla kontrol edebilir; sert şut atarsınız ama isabetli olmazsa, u da skor elde etmenize yaramaz. İyi bir şut atıcı olabilmek, hem kuvvetli hem de isabetli şutlar atabilmekten geçer.
En iyi şut atan oyuncular, yeteneklerinin yanısıra, bıkmadan usanmadan şut çalışması yapanlardır. Sizde yeterince sıkı çalışırsanız, kuvvetli ve isabetli şutlar atarak takımınıza gol kazandırır ve galip gelmeyi sağlayabilirsiniz. Sizde takımın vazgeçilmez golcü oyuncusu olabilirsiniz.
PASLAŞMA VE PAS ÇEŞİTLERİ
Paslaşma, futbolda bilinçli skora gitmede, hem takım hem de bireysel olarak kazanılması ereken en önemli becerilerden biridir. İyi bir pas atmadan önce, topun nereye ve neden tılmasının bilinmesine ve en iyi pasın nerede alınmasının da bilinmesine ihtiyaç vardır.
PAS ALMA
Takımda bir oyuncu topa sahip olduğu zaman, diğer aynı takım oyuncularının pas almak için en uygun pozisyonu takip etmeleri çok önemlidir. Futbolda sonuca ve skora gitmede vantaj sağlayacak pozisyonlarda pas almak, önemli bir beceridir. İyi bir pas alabilmek ve takım adına avantaj sağlayabilmek için, diğer takım oyuncularının markajından kaçınarak boş alanlar yaratmalı, takım arkadaşınızın veya rakip takım oyuncularının arkasında kalınmadan pas alınmalıdır. Pas atılacak oyuncunun hafif önüne doğru, zamanında ve isabetli atılmalıdır.
AYAK İÇİ PAS
Futbolda en sık kullanılan ve isabet oranı en yüksek pas çeşidi "Ayakiçi pas" tır. Uygulama başarısı en fazla olan bir pas çeşididir. Destek ayağınızı topun yanına koyun. uruş ayağıiçi geniş kısmıyla topun orta kısmına vurun. Vuruş hareketi ritmik bir salınımla kalça ve dizden doğru yapılmalıdır. Vuruş sırasında ayak bileği mümükün lduğunca sabit ve sıkı tutulmalı ve vuruş ayağı, topun gidiş yönüne doğru hareketine evam etmelidir.
AYAK DIŞI PAS
Destek ayağınızı topun yanına koyun. Vuruş ayağıdışıyla topun ortasına veya orta altına ayakbileği mümkün olduğunca sert ve sabit tutularak vurulur. Vuruş sırasında hareket kalça ve dizden ritmik bir salınımla yapılmalıdır. Ayakdışı pas uygulaması genellikle sporcuların isabetlilik ve kuvvetli vurmada sorun yaşardıkları bir pastır. Ayakdışı pasta isabetliliği ve uzun-sert atabilmek için bol bol ayakdışı pas çalışmaları yapmak gerekir. Ayakiçi pas ççalışmalarında uygulanılan yöntemler, aynı zamanda ayakdışı pas çalışmaları içinde uygulanabilir.
KAFA VURUŞU
Her futbolcunun öğrenmesi gereken önemli becerilerden biride kafa vuruşudur. Kafa vuruşu, hem gol atabilmede hem de yukarıdan yüksek gelen topları kontrol etme, topun yönünü değiştirme ve takım arkadaşına pas vermede kullanılabilen önemli bir beceridir.
Kafa vuruşu sırasında, gözlerinizin açık, ağzınız kapatılarak ve topa başın alın kısmıyla vurulması gerekir. Kafa vuruşu sırasında, boyun mümkün olduğunca sıkı tutulmalı, kollar yana açılarak vücut dengesi sağlanmalı ve vücut gücüde kullanılarak, geriden öne bir hamle yapılarak vuruş yapılmalıdır. Topun sizin kafanıza çarpması değil, sizin isteyerek, bilinçli şekilde topa kafayla vurması gereklidir. Rakip oyuncuların ayakla vurabilecekleri ihtimaline karşı, bel seviyesindeki toplara kafayla vurulması tehlikeli olabilir.
TOP SÜRME (DRIBLING)
Top sürme, topu kontrol altında tutarak, koşar vaziyette küçük kısa vuruşlarla mesafe aydetmektir. Top sürme, yakında pas verecek takım arkadaşı olmadığında, bir defans yuncusunu geçmede veya belli bir alanı katetmek amacıyla kullanılır.
Top sürmede dikkat edilmesi gereken noktalar; topun mümkün olduğunca oyuncuya yakın olması, topa kısa ve yeterince kuvvetli vurulması, aksine yavaş vurulursa, yeterli esafe katedemezsiniz, hızlı vurulursa; kontrolunuzda tutmakta zorlanır ve rakibe topu kaptırabilirsiniz.
Top ayakiçi veya ayakdışıyla sürülebilir. Hızlı ve uzun bir mesafe katetmede ayakdışıyla op sürme tercih edilmelidir. Bir defans oyuncusunu geçmede ise, pozisyonun ve rakibin durumuna göre biri veya her ikiside tercih edilebilir.
Top sürme sırasında sürekli topa bakılmamalı, deyim yerindeyse, bir topa üç etrafa akılmalıdır. Gövde hafif öne eğik olmalı ve top sürme, rakibin geldiği tarafın tersi olan ayakla yapılmalı ve ani yön değişiklikleri tercih edilmelidir. Bu hem topun çabuk kaybedilmesini engelleyecek
engelleyecek hem de rakibinizi aldatarak geçmeyi kolaylaştıracaktır.
TÜRKİYE' DE FUTBOLUN KISA TARİHÇESİ
Birçok tarihsel verilere bakıldığında, futbol oyununu dünyanın bir çok yerine götürenlerin İngilizler olduğu anlaşılmaktadır.
İngilizlerin çeşitli nedenlerle dünyanın her yerine yayıldığı dönemlerde, Anadolu ve Osmanlı denetimindeki ülkelerde tütün ve pamuk ticareti yapmak için liman kentlere yerleşmişler. İşte bu İngiliz aileler, gemiciler, askerler, ticaret adamları yanlarında pipo, viski gibi ticari malların yanı sıra futbolu da beraberlerinde ülkemize ilk getirenler olmuşlardır. Bu ailelerin erkekleri kendi aralarında iddialı futbol müsabakaları oynarken, buradaki yakın dostları ve komşuları da onlara katılmışlardır. Daha sonra bunların yanına Rumlar da iştirak etmiş ve futbol oynayanların sayısında hızlı bir artış görülmüştür.
Araştırmalar ve eldeki belgelerden ülkemizde ilk futbol maçlarının Selanik'te 1875 yılında oynandığını göstermektedir. Yine 1877 yılında İzmir'in Bornova çayırları ilk futbolla tanışmıştır. İzmir'de hafta sonu ve akşamları Rumlarla takviyeli İngiliz takımları arasındaki bu maçların ilk izleyicileri, bu ailelere mensup kadınlar ve kızlar olarak bilinmektedir. O dönemlerde Türklere yasak olan spor yapma ve kulüp kurma izni ülkemizdeki yabancılar için serbest bırakılmıştır.
Müslüman ve Türk gençleri bu son derece cazip oyuna karşı büyük heves duymalarına rağmen yasaklar yüzünden futbol oynamaktan uzak kalmışlardır. Bu nedenle, ilk kulüpler yabancılar ve Müslüman olmayanlar tarafından kurulmuş ve ilk futbol maçlarıda onlar tarafından oynanmıştır.
İlk modern futbol İstanbul'da 1890 yılında başlamış ve yine Türkiye'de ilk futbol kulübü 1902 yılında Mr. James La Fontaine ile Mr. Herace Armitage'nin katkılarıyla Kadıköy'de İngilizler ve Rumlar tarafından kurulan "Cadikeu Fuetball Club" dır. Bu kulübü Moda Football Club ve Rumların Elpis Club'ı izlemiştir.
Bu arada ilk futbol oynayan Türk gençleri de ecnebi isimleri altında futbol oynamışlar ve bunların ilki bir deniz subayı olan Fuat Hüsnü Kayacan'dır. Kayacan "Bobi" takma adıyla İngiliz takımlarında futbol oynayan ilk Türk futbolcusudur. Daha sonra Fuat Hüsnü Kayacan ve Reşat Danyal büyük bir gizlilik içinde sürdürdükleri faaliyetlerin sonunda ilk Türk takımı Black Stacking adıyla ortaya çıkmış ve bugünkü Fenerbahçe stadının hemen karşısındaki ( Halil Mahmudiye ) İlköğretim okulunun altındaki Hurşit Ağa Kahvehanesini lokal olarak seçen gençler papazın çayırında müsabakalarını oynamışlardır. Fakat Black Stacking Football Club istibdat devrinde gelişemeden kapatılmıştır.
Türkiye'de ilk futbol ligi 1903 yılında İmojen, Moda, Kadıköy ve Elpis takımlarının iştirak etmesiyle Fenerbahçe stadının bulunduğu papazın çayırında yapılmıştır. Tamamen Türklerden kurulu ilk futbol takımı olan Galatasaray 1905 yılında kurulmuş. Bunu 1907 yılında Fenerbahçe 1908 yılında Vefa ve 1903 yılında Beşiktaş Jimnastik Kulübü kurulmuş fakat futbol branşının açılması 1911 yılında gerçekleştirilebilmiştir. 1908 yılında 2. Meşrutiyetin ilanından sonra, Türkiye'de futbolun bir Federasyon çatısı altında toplanması çalışmaları sonuçsuz kalmıştır. Ülkemiz sporu ve futbolunun kalkınması ve örgütlenmesi Cumhuriyet döneminde başlamıştır.
1922 yılında toplanan İstanbul kulüp temsilcileri Türkiye idman Cemiyetleri İttifakını (TİCİ) kurmuşlar ve futbol encümeni adı altında futbol federasyonunu teşkil ederek, FIFA'ya üye olmak için harekete geçmişlerdir. 21 Mayıs 1923'de Cenevre'de yapılan FIFA toplantısında Türkiye asil üyeliğe kabul edilmiştir. Futbol Federasyonu, Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı (1922-1936) Türkiye Spor Kurumu (1936-1938) ve Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü ve takiben Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü (1938'den günümüze) bu örgütlerin denetimi altında bugünlere gelmiştir.
Şu anda, Futbol Federasyonu Başbakanlığa bağlı özerk bir kurum olarak futbol faaliyetlerini sürdürmektedir.
TÜRK FUTBOLUNDA ÖNEMLİ TARİHLER
- 1890 yılındaTürkiye'de ilk futbol oyununun İzmir'de İngilizler tarafından kendi aralarında oynanışı.
- 1895 yılında İstanbul'da ilk futbol kulübü olan Moda F.C'nin İngilizler tarafından kurulması.
- 1897 yılında İstanbul'da ilk defa İzmir ve İstanbul' da yaşayan İngiliz ve Rumlardan kurulu karmaların karşılaşmaları.
- 1900 yılında ilk Türk futbolcusu Fuat Hüsnü Kayacan'ın "Bobi" takma adı altında İngiliz takımlarında top oynaması.
- 1900 yılında ilk Türk takımı Black Stocking (Siyah Uzun Çoraplılar) Fuat Hüsnü Kayacan ve Reşat Danyal tarafından kurulması ve yaptığı ilk müsabakadan sonra o devrin hafiyeleri tarafından jurnal edilmesi sebebiyle kapanmak zorunda kalması.
- 1903 yılında Beşiktaş Jimnastik Kulübünün kurulması. Ancak futbol dalı 1911 yılında faal duruma gelmiştir.
- 1905 yılında ilk Türk Futbol kulübü Galatasaray'ın Ali Sami Yen tarafından Mekteb-i Sultani Galatasaray Lisesi'nde kurulması.
- 1907 yılında Fenerbahçe Spor kulübünün kurulması.
- 1908 yılında Vefa Spor Kulübünün kurulması.
- 1908 yılında ilk defa iki Türk kulübü Galatasaray ile Fenerbahçe'nin karşılaşması ve maçı Galatasaray'ın kazanması.
